Câu hỏi
Các bên có được thỏa thuận việc phạt cọc gấp hai lần số tiền đặt cọc không?
Trả lời
Đối với câu hỏi này, thì Luật gia Liên Đăng Phước Hải (Chi hội Luật gia Trường Đại học Kinh tế - Luật, VNU HCM) có giải đáp như sau:
Đặt cọc là một trong những biện pháp bảo đảm nghĩa vụ được quy định trong Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, đây là việc: một bên (sau đây gọi là bên đặt cọc) giao cho bên kia (sau đây gọi là bên nhận đặt cọc) một khoản tiền hoặc kim khí quý, đá quý hoặc vật có giá trị khác (sau đây gọi chung là tài sản đặt cọc) trong một thời hạn để bảo đảm giao kết hoặc thực hiện hợp đồng.
Bên cạnh đó, theo Điều 328.2 Bộ luật Dân sự (BLDS) 2015, trường hợp hợp đồng được giao kết, thực hiện thì tài sản đặt cọc được trả lại cho bên đặt cọc hoặc được trừ để thực hiện nghĩa vụ trả tiền; nếu bên đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì tài sản đặt cọc thuộc về bên nhận đặt cọc; nếu bên nhận đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì phải trả cho bên đặt cọc tài sản đặt cọc và một khoản tiền tương đương giá trị tài sản đặt cọc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Như vậy, xuất phát từ quy định nêu trên, theo đó: Nếu bên nhận đặt cọc từ chối việc giao kết, thực hiện hợp đồng thì phải trả cho bên đặt cọc tài sản đặt cọc và một khoản tiền tương đương giá trị tài sản đặt cọc, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Thỏa thuận khác ở đây được hiểu là pháp luật vẫn dành cho các bên không gian để thỏa thuận về việc phạt cọc, nếu như các bên không áp dụng theo quy tắc thông thường là trả cho bên đặt cọc tài sản đặt cọc và một khoản tiền tương đương giá trị tài sản đặt cọc. Từ đó, có thể hiểu các bên có thể thỏa thuận về việc phạt cọc gấp nhiều lần số tài sản đặt cọc hoặc ngược lại – phạt cọc với số tài sản nhỏ hơn như 1/2 hoặc 1/3 số tài sản đặt cọc đối, miễn sao các bên cảm thấy có sự bảo đảm cho sự giao kết hoặc thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng. Thỏa thuận này, về cơ bản không vi phạm bất kỳ điều cấm nào của luật, cũng như trái đạo đức xã hội và được thiết lập dựa trên sự tự nguyện của các bên.
Do đó, các bên có thể thỏa thuận về việc phạt cọc gấp đôi số tiền đặt cọc .