Câu hỏi 

Xin Luật gia cho biết luật áp dụng trong trường hợp phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam là pháp luật của quốc gia nào?

Trả lời

Đối với câu hỏi này, Luật gia, ThS. Ngô Minh Phương Thảo (Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh) có trao đổi như sau:

Trước hết cần làm rõ khái niệm bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng có yếu tố nước ngoài. Với bản chất là quan hệ dân sự có yếu tố nước ngoài, căn cứ xác định yếu tố nước ngoài trong quan hệ bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng được quy định tại Khoản 2 Điều 663 Bộ luật Dân sự năm 2015 (sau đây gọi tắt là BLDS 2015). Cụ thể: (i) Ít nhất một trong các bên (bên gây thiệt hại và bên bị thiệt hại) là công dân hoặc pháp nhân nước ngoài; (ii) Bên gây thiệt hại và bên bị thiệt hại đều là công dân Việt Nam nhưng sự kiện gây thiệt hại phát sinh tại nước ngoài hoặc; (iii) Tài sản liên quan đến quan hệ này ở nước ngoài.

Theo quy định tại Điều 687 BLDS 2015, các bên được thỏa thuận lựa chọn pháp luật áp dụng cho việc bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, trừ trường hợp bên gây thiệt hại và bên bị thiệt hại có nơi cư trú, đối với cá nhân hoặc nơi thành lập, đối với pháp nhân tại cùng một nước thì pháp luật của nước đó được áp dụng. Trường hợp không có thỏa thuận thì pháp luật của nước nơi phát sinh hậu quả của sự kiện gây thiệt hại được áp dụng. Như vậy, thứ tự ưu tiên xác định pháp luật áp dụng như sau: (1) Pháp luật của nước nơi các bên cùng cư trú (nếu là cá nhân) hoặc thành lập (nếu là pháp nhân); (2) Pháp luật của nước do các bên thoả thuận lựa chọn; (3) Pháp luật của nước nơi phát sinh hậu quả của sự kiện gây thiệt hại.

Cần lưu rằng, nơi phát sinh sự kiện gây thiệt hại và nơi phát sinh hậu quả của sự kiện gây thiệt hại không phải lúc nào cũng đồng nhất với nhau, tức tại cùng một địa điểm. Nói cách khác, trong một số trường hợp, sự kiện gây thiệt hại phát sinh tại một nơi nhưng hậu quả của sự kiện gây thiệt hại đó lại diễn ra ở một nơi khác. Do đó, pháp luật của nước nơi phát sinh hậu quả của sự kiện gây thiệt hại nên được áp dụng để xác định mức bồi thường phù hợp tương ứng với thiệt hại phát sinh thực tế. Đây cũng là một trong những điểm tiến bộ của BLDS 2015 so với quy định tại Điều 773 BLDS 2005.